رشته هوش مصنوعی از صفر تا صد | راهنمای جامع تحصیل، مهاجرت و بازار کار

هوش مصنوعی اگر جاه‌طلبانه‌ترین علم حال حاضر دنیا نباشد، بدون تردید فناوری و دانشی بحث‌برانگیز است که انقلابی در نحوه‌ی زندگی انسان ایجاد خواهد کرد. رشته هوش مصنوعی در کمتر از 80 سال گذشته سرعت رشد و پیشرفت بسیار خوبی داشته و وارد چرخه‌ی آموزشی و آکادمیک کشورهای مطرح جهان شده است. اما همچنان میان شاخه‌های تحصیلی دانشگاهی، این رشته شهرت کمتری دارد و سوالات و ابهامات مختلفی در مورد رشته هوش مصنوعی میان جامعه‌ی محصلین شنیده می‌شود.

سوال کلی این است: “هوش مصنوعی چیست؟” پاسخ این سوال شامل تعریف، کابرد، گرایش‌های تحصیلی، نحوه‌ی ورود به دانشگاه و مراکز علمی، بهترین دانشگاه‌های جهان و ایران، کشورهای پیشرو در علم هوش مصنوعی، آینده‌ی این فناوری پیچیده و بازار کار آن می‌شود. مجله استادبانک در یکی دیگر از مجموعه مقالات برنامه ریزی درسی و مشاوره تحصیلی خود به سراغ این موضوع داغ دنیای علم و فناوری رفته است. شما با خواندن این مقاله با صفر تا صد رشته هوش مصنوعی آشنا می‌شوید که می‌تواند یکی از بهترین انتخاب‌های هر دانش‌پژوهی برای ادامه تحصیل در ایران یا دانشگاه‌های جهان باشد.

شناخت رشته هوش مصنوعی با کمک مشاور تحصیلی و انتخاب مسیری تازه برای تحصیل

رشته هوش مصنوعی یکی از خاص‌ترین رشته‌های تحصیلی در ایران است که باید با دقت و در نظر داشتن جنبه‌های مختلف انتخاب شود. قبل از انتخاب رشته هوش مصنوعی باید پیش‌نیازها، راه‌های ورود به دانشگاه، گرایش‌ها و نوع دروس این رشته را شناخت. برای گرفتن تصمیمی درست و اصولی براساس توانامندی‌ها و استعداد دانش‌آموز، توصیه می‌شود تا در جلسات مشاوره تحصیلی شرکت کنید تا به پاسخی دقیق برای سوال “چگونه وارد رشته هوش مصنوعی شویم” و مسائل پبرامون آن برسید.

مشاور ابتدا چهارچوب کلی رشته هوش مصنوعی را برای شما شرح می‌دهد و در گام بعد در مورد جزئیات و مسیر تحصیلی این رشته صحبت می‌کند. زمانی که به درک کافی از این فناوری رسیدید، می‌توانید انتخابی آگاهانه داشته باشید و به نوعی در مسیری تازه قدم بردارید. مشاوره تحصیلی کمک می‌کند تا ضریب خطای دانش‌پژوه به حداقل برسید و با شناخت توانایی‌های خود و بررسی دقیق شاخه تحصیلی موردنظر، انتخابی عالی داشته باشد.

رشته هوش مصنوعی چیست؟ و تفاوت آن با ربات‌ها

عبارت هوش مصنوعی یا artificial intelligence اولین بار توسط جان کارتی عنوان شد. کارتی پدر علم و دانش تولید ماشین‌های هوشمند است. گرچه این عبارت سال‌ها قبل از این و در قرن 19 توسط ریاضی‌دانانی مانند جرج بول و حتی برخی فلاسفه که اقدام به ارائه قوانین و نظریه‌هایی در مورد منطق می‌کردند، بیان شده بود. اما با اختراع رایانه‌های الکترونیکی در سال 1943 و سپس به واسطه‌ی پژوهش‌ها و مقالات ارزشمند آلن تورینگ، مبدا علم هوش مصنوعی به طور رسمی شکل گرفت. احتمالا نام تست تورینگ به گوشتان خورده است. این تست برآیند مقاله‌ی مشهور تورینگ در مورد چگونگی ساخت ماشین هوشمند است که نقطه عطفی مهم در تاریخ پیدایش هوش مصنوعی شناخته می‌شود.

دانشمندان همیشه رویای ساخت ربات یا ماشینی را داشته‌اند که رفتار انسان را براساس تفکر و انتخاب، تقلید کند. نکته‌ی کلید در همین‌جا نهته است که دانش هوش مصنوعی تلاش می‌کند تا کامپیوتر را به ابزاری برای تقلید هوشمندانه‌ی رفتار انسان تبدیل کند. در حالی‌که ربات‌ها، ماشین‌هایی از پیش‌برنامه‌ریزی شده هستند که عملکردشان قابل پیش‌بینی است.

رشته کامپیوتر به عنوان یکی از پیش‌روترین علوم دنیای امروز در این زمینه تلاش می‌کند که هوش مصنوعی، مهم‌ترین و تخصصی‌ترین گرایش این رشته در راه رسیدن به هوشمندسازی‌ ماشین‌ها است. کامپیوتر را میان رشته های ریاضی تخصصصی متعلق به آینده می‌دانند که گرایش هوش مصنوعی به طور کامل روی این موضوع تمرکز کرده است تا متخصصان و کارشناسانی را در حوزه‌ی تحلیل و طراحی، ساخت و راه‌اندازی دستگاه‌ها و مجموعه‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری جدید، نگهداری، عیب‌یابی، تعمیر و اصلاح و توسعه روش‌ها و تکنولوژی مدرن تربیت کند.

شاخه‌های تحصیلی هوش مصنوعی؛ گرایش‌های هوش مصنوعی در ارشد و دکترا

هوش مصنوعی یکی از گرایش‌های رشته کامپیوتر است که در مقاطع کارشناسی ارشد و سپس دکتر می‌توان در آن ادامه تحصیل داد. این رشته در دو جنبه‌ی نرم‌افزاری و سخت‌افزاری تدریس می‌شود و هرکدام از گرایش‌های هوش مصنوعی در ارشد به یکی از این دو دسته تعلق دارد. در ادامه با همه‌ی این گرایش‌ها آشنا می‌شوید:

1.منطق فازی؛ یکی از گرایش‌های هوش مصنوعی در ارشد

منطق فازی (Fuzzy Logic) در یک تعریف ساده، شاخه‌ای از هوش مصنوعی برای اصلاح کردن یا به عبارتی بازنمایی اطلاعات نامطمئن با کمک صحت یک فرضیه است. منطق فازی در برابر عدم اطمینان به شما کمک می‌کند تا سطح معینی از انعطاف‌پذیری استدلال را ارائه دهید. بنیان‌گذار این نظریه پرفسور لطفی زاده دانشمند بزرگ ایرانی است. با این فرضیه، پرفسور لطفی‌زاده اثبات می‌کند که کامپیوترها توانایی شبیه‌سازی تفکرات انسانی را ندارند و تفکر دیجیتال، فقط توانایی پردازش افکار در دو دسته‌ی زیر را دارد:

• درست – True
• غلط – False

این برعکس تفکرات انسانی برای استدلال مفاهیم است. چرا که بسیاری از مفاهیم می‌توانند کمی درست و کمی غلط باشند. منطق فازی گستردگی و کاربرد فروانی دارد که پزشکی و گیربکس ماشین از فراگیرترین حوزه‌های کاربرد آن هستند.

2. یادگیری ماشین؛ از مهم‌تر شاخه‌های تحصیلی هوش مصنوعی

یادگیری ماشین (Machine Learning) شرایطی را برای سیستم به وجود می‌آورد که بدون نیاز به برنامه‌نویسی صریح و به صورت خودکار پیشرفت و یادگیری داشته باشند. این گرایش از مهم‌ترین شاخه‌های تحصیلی علم هوش مصنوعی است که تمرکز اصلی آن روی برنامه‌های رایانه‌ای قرار دارد تا بعد از دسترسی به دیتا به یادگیری ادامه دهد. الگوریتم‌های فروانی برای یادگیری ماشین وجود دارد و به طور روزانه این تعداد در حال افزایش است.

به طور کلی این الگوریتم با توجه به دو فاکتور دسته‌بندی می‌شوند. معیار اول، سبک یادگیری (learning style) مانند: یادگیری نظارت شده، یادگیری بدون نظارت، یادگیری نیمه نظارت است و دومین معیار شباهتشان در فرم و عملکرد مانند: طبقه بندی، برگشت، درخت تصمیم گیری، دسته کردن، یادگیری عمیق در نظر گرفته می‌شود. یادگیری ماشین از سخت‌ترین گرایش‌های هوش مصنوعی در ارشد است و از مهم‌ترین شاخه‌های تحصیلی رشته کامپیوتر شناخته می‌شود.

3.شبکه عصبی یا یادگیری عمیق

شبکه عصبی (Neural Network) یکی دیگر از شاخه‌های هوش مصنوعی است که با الگوبرداری از نورون‌های مغز، تلاش می‌کند تا مسائل پیچیده را حل کند. شبیه‌سازی معز انسان با استفاده از نورون‌های مغزی مصنوعی و رمزگذاری نورون مغز در یک ماشین (سیستم) روش کار شبکه عصبی است. کاربردهای این روش شامل موارد زیر می‌شود:

• تجزیه و تحلیل ریسک
• تحقیقات بازار
• کشف تقلب
• پیش بینی سهام
• تأیید چهره

شبکه عصبی در کنار روش یادگیری ماشین، بسیاری از مسائل پیچیده را حل می‌کنند. یک شبکه عصبی مصنوعی از سه لایه‌ی ورودی، خروجی و پردازش شکل می‌گیرد که نورون‌های عصبی هر لایه با نورون‌های لایه‌های دیگر در اتباط هستند، مگر اینکه کاربر این ارتباط را قطع کند. اما نورون‌های هر لایه با یکدیگر ارتباط ندارند.

4.سیستم خبره؛ گرایشی با بیشترین پیشرفت در هوش مصنوعی

مبنای کار سیستم‌های خبره یا سیستم خبره (Experts Systems) الگوبرداری از ساختار منطق و استدلال مغز انسان برای تصمیم‌گیری و حل مسائل مختلف است. این تصمیمات با استفاده از دانشی که در اختیار این دستگاه‌های استدلال‌گر قرار می‌گیرد، گرفته می‌شوند و هدف از ساخت این ماشین‌ها کمک به نیروها متخصص در یک زمینه یا جایگزینی آن‌ها است. به برخی از مهم‌ترین کاربردهای سیستم خبره در زیر اشاره شده است:

• کاربرد درمانی؛ شناسایی عفونت‌های ویروسی
• کاربرد بانکی؛ تجزیه و تحلیل وام و سرمایه‌گذاری
• کاربرد پزشکی؛ تولید ربات‌های جراح

به طور کلی می‌توان این سیستم را این‌گونه شرح داد که یک نرم‌افزار مبتنی بر هوش مصنوعی است که با دریافت دانش انسانی از آن برای تقلید رفتار و تصمیمات استفاده می‌کند. متخصصان معتقدند که سامانه‌های خبره، بیشترین پیشرفت را در هوش مصنوعی ایجاد کرده‌اند.

5.بینایی ماشین؛ الگوبرداری از چشم انسان در هوش مصنوعی

بینایی ماشینی (Machine vision) در کنار اینکه گرایشی از رشته هوش مصنوعی است به نوعی شاخه‌ای از رشته مهندسی کامپیوتر محسوب می‌شود که به رشته‌های علوم کامپیوتر، علم نورشناسی، مهندسی مکانیک و اتوماسیون صنعتی ارتباط دارد. مبنای تفسیر و تحلیل در بینایی ماشینی، استفاده از حس‌گرها برای دریافت سیگنال‌های تشکیل‌دهنده‌ی تصویر یک شی است. کابردهای بینایی ماشینی شامل موارد زیر است:

• ابزار مهندسی در حوزه‌های دیجیتال و شبکه‌های کامپیوتری
• برای کنترل ابزارهای صنعتی مانند کنترل بازوهای روبات یا خارج کردن تجهیزات معیوب

الگوی ساختاری بینایی ماشینی، چشم انسان است. این نیرو به انسان اجازه می‌دهد برای تعیین کیفیت و نوع ساخت کالاها از بینایی خود کمک بگیرد. بینایی ماشینی نیز برای رسیدن به این قدرت از دوربین‌های دیجیتال، دوربین‌های هوشمند، نرم‌افزارهای پردازش تصویر استفاده می‌کند.

6.رباتیک؛ از گرایش‌های هوش مصنوعی در دکتری برای مهاجرت

رباتیک از گرایش‌هایی در هوش مصنوعی شناخته می‌شود که ترکیبی از چند علم دیگر نیز است و به اصطلاح شاخه‌ای میان رشته‌ای از علم و مهندسی است که شامل مهندسی مکانیک، مهندسی برق و علوم رایانه و چند رشته دیگر می‌شود. همان‌طور که از نام این رشته مشخص است، طراحی، ساخت، راه‌اندازی و استفاده از ربات‌ها هدف این تخصص از دنیای هوش مصنوعی است. تحصیل در مقطع دکترا گرایش رباتیک در ایران هنوز نوپا است و علاقه‌مندان باید به فکر تحصیل دکتری رباتیک در خارج از کشور باشند.

7.پردازش زبان طبیعی؛ کاربردهای متنوع این گرایش

پردازش زبان طبیعی (NLP) برای درک زبان انسان توسط رایانه تلاش می‌کند. هدف در این پردازش قادر کردن ماشین برای درک، تحلیل و تولید گفتار و نوشتار در قالب و ساختار یک زبان طبیعی است. با کمک این روش، می‌توان به ترجمه‌ی زبان‌ها مختلف پرداخت، برای پاسخ دادن به پرسش‌ها از بانک‌های اطلاعاتی و صفحات وب استفاده کرد و با دستگاخ به منظور مشورت گرفتن، گفت‌و‌گو کرد. حیطه‌ی وظایف و کاربردهای این گرایش وسیع‌تر و متنوع‌تر است.

8.پردازش گفتار؛ یکی از قدیمی‌ترین گرایش‌های رشته هوش مصنوعی

پردازش گرفتار انسان، سعی می‌کند صوت را تبدیل به متن کند. این سیستم به کامپیوتری که به واسطه‌ی یک میکروفون توانایی دریافت صدای انسان را دارد، اجازه می‌دهد تا صوت دریافتی درک کرده و به متن تبدیل نماید. فناوری تشخیص گفتار از مباحث و تحقیقات قدیمی چندین شرکت مشهور و بزرگ مانند مایکروسافت و ام‌بی‌ام در چند دهه‌ی گذشته بوده است تا صدای انسان را بدون نیاز به موس و کیبرد وارد رایانه‌ها کنند.

9.پردازش تصویر باکمک علم هوش مصنوعی

پردازش تصویر یکی از شاخه‌های رشته علوم کامپیوتر است که در حال حاضر بیشتر به پردازش تصویر دیجیتال (تصاویر دوربین‌های دیجیتال یا اسکنرها) می‌پردازد. این گرایش از رشته هوش مصنوعی در دو حیطه‌ی بهبود تصاویر و بینایی ماشین فعالیت می‌کند. در بهبود تصاویر از روش‌هایی مانند استفاده از فیلتر محوکننده یا با کمک افزایش کنتراست با هدف بالابردن کیفیت دیداری تصاویر و نمایش درست آن‌ها در محیط مقصد مانند نمایشگرها یا چاپگرها استفاده می‌شود. در حالی‌که در بخش بینایی ماشین، هدف پردازش درک معنی و محتوای تصاویر برای بکارگیری در حوزه‌های مختلف (مانند رباتیک) است.

کاربردهای رشته هوش مصنوعی

علم هوش مصنوعی متعلق به آینده است و با گذشت زمان، کارایی و اهمیت این رشته بیشتر درک می‌شود. با این حال در جهان امروز هم از شاخه‌های متفاوت این دانش در زمینه‌های مختلف استفاده می‌شود. در ادامه با برخی از مهم‌ترین کاربردهای رشته هوش مصنوعی آشنا می‌شوید:

1.الگوریتم‌ها در دنیای وب

الگوریتم‌ها از مهم‌ترین ابزارهای شرکت بزرگی همچون گوگل هستند که از آن‌ها برای جستجو، بهینه‌سازی صفحات وب، رنک‌بندی و غیره استفاده می‌کنند و به سرعت جای خود را در دنیای مجازی باز کردند.

2.پهبادها و اتومبیل‌های خودران

از ایده‌های قدیمی بسیاری از شرکت‌های تکنولوژی، ساخت انواع وسایل نقلیه یا راهبردی بدون سرنشین است. به لطف هوش مصنوعی سال‌هاست که خودروها و پبهادهای خودران در چند شرکت بزرگ مانند تسلا و گوگل تولید می‌شوند.

3.کاربرد هوش مصنوعی در بهداشت

سرعت‌عمل در تشخیص بیماری‌ها و پیدا کردن راه درمان در زمان مناسب، برای حوزه‌ی مراقبت‌های بهداشتی موقبتی بزرگ و فوق‌العادع اثرگذار است. رشته هوش مصنوعی توانسته در این زمینه کمک‌های خوبی به سلامت و بهداشت برساند. هوش مصنوعی در این مسیر راه طولانی و ثمربخشی در پیش دارد.

4.اهمیت هوش مصنوعی در نجوم

کیهان‌شناسی و علم نجوم با همه‌ی اکتشافات صورت گرفته، همچنان یکی از مبهم‌ترین حوزه‌های علمی جهان است که رشته هوش مصنوعی می‌تواند در بنیادی‌ترین بخش‌های آن مانند: نحوه کار هستی، مبدأ پیدایش زمین و سایر کره‌های کهکشان راه شیری کابردی مهم داشته باشد.

5.ربات‌های پاسخ‌دهنده

این نوع ربات‌ها در چند سال گذشته گسترش بسیار خوبی داشته‌اند و دربخش‌های خدمات مشتریان و پاسخگویی به سوالات کارایی دارند. چت‌بات‌ها می‌توانند نظرات را استخراج و احساسات را تحلیل نمایند که کاربرد خوبی در حوزه‌های بازاریابی، تبلیغات و غیره دارند.

6.کاربرد مهم هوش مصنوعی در امور مالی

صنعت امور مالی با کمک رشته هوش مصنوعی به سرعت در حال پیشرفت است تا جلوی کلاه‌برداری‌ها، خطاهای محاسباتی و تقلب را بگیرد و از طرفی، سرعت انجام فرآیند‌های مالی افزایش چشمگیر داشته باشد. اتوماسیون، چت‌بات، هوش تطبیقی، تجارت الگوریتم و یادگیری ماشین مهم‌ترین بخش‌های فعال و تطبیق‌پذیر میان هوش مصنوعی و امور مالی است.

7.هوش مصنوعی و کشاورزی

صنعت کشاورزی یکی از صنایعی است که در 50 سال گذشته پیشرفت بزرگی داشته است و شکل و سیستم کاشت، نگه‌داری و برداشت محصول در آن به طور کلی تغییر پیدا کرده است. از هوش مصنوعی برای آبیاری هوشمند، تشخیص آفات و بیماری‌ها و برداشت محصولات به بهینه‌ترین شکل استفاده می‌شود.

توجه داشته باشید که این موارد، فقط برخی از مهم‌ترین کاربردهای رشته هوش مصنوعی در گوشه‌وکنار زندگی انسان امروز است. فناوری هوش مصنوعی روزبه‌روز در حال گسترش و ورود به حوزه‌های مختلف است تا انجام کارهای برای انسان ساده‌تر و با بیشترین سرعت و دقت انجام شود.

برای هوش مصنوعی چه رشته ای باید خواند؟

مسیر تحصیل در رشته هوش مصنوعی در ایران به این شکل است که علاقه‌مندان در دوران دبیرستان ابتدا باید وارد رشته ریاضی شوند، سپس در یکی از دو رشته‌ مهندسی کامپیوتر یا علوم کامپیوتر تحصیل کنند. سپس بعد از دوران کارشناسی، می‌توانند در رشته های مجاز در کارشناسی ارشد هوش مصنوعی درس بخوانند.

اما، اگر فارغ‌التحصیل رشته‌های دیگر مقطع کارشناسی قصد ادامه تحصیل در رشته هوش مصنوعی را داشته باشند، باید طبق بررسی و صلاحدید گروه آموزشی، برخی از دورس را تحت عنوان “دروس پیش‌نیاز رشته هوش مصنوعی” آموزش بخوانند. در واقع، این یکی از مسیرهای تحصیل برای رشته هوش مصنوعی از تجربی یا دیگر رشته‌ها است.

رشته‌های مجاز در کارشناسی ارشد هوش مصنوعی | چگونه وارد رشته هوش مصنوعی شویم؟

علیرغم اینکه هوش مصنوعی از گرایش‌های رشته مهندسی کامپیوتر شناخته می‌شود، اما فقط فارغ‌التحصیلان این رشته مجاز به ادامه تحصیل در این هوش مصنوعی نیستند. راه خواندن رشته هوش مصنوعی در ایران از طریق مقطع کارشناسی ارشد شروع می‌شود و فارغ‌التحصیلان رشته‌های مختلفی می‌توانند در کنکور کارشناسی ارشد هوش مصنوعی شرکت کنند. در زیر برخی از مهم‌ترین رشته‌های مجاز برای شرکت در کارشناسی ارشد هوش مصنوعی را مشاهده می‌کنید:

• مهندسی کامپیوتر
• مهندسی پزشکی
• مهندسی برق
• مهندسی صنایع (گرایش سیستم)
• برخی دیگر از رشته‌های ریاضی و تجربی (از مشاور تحصیلی کمک بگیرید)

اما دروس کنکور ارشد و دکترا رشته هوش مصنوعی یکی دیگر از موارد مهمی است که علاقه‌مندان به این تخصص باید بدانند. در ادامه با دروس کنکور کارشناسی ارشد و دکتری هوش مصنوعی آشنا می‌شوید.

دروس کنکور کارشناسی ارشد هوش مصنوعی

سوالات کنکور ارشد هوش مصنوعی در دو بخش عمومی و تخصصی تقسیم‌بندی می‌شود که دفترچه سوالات عمومی شامل: دروس زبان، ریاضی ۱، ریاضی ۲، آمار و احتمال و ریاضیات گسسته می‌شود و داوطلبین در دفترچه سوالات تخصصی باید پاسخگوی دروس ساختمان داده‌ها، الگوریتم، مدار منطقی، معماری کامپیوتر، شبکه های کامپیوتری، سیستم عامل، نظریه زبان و ماشین، هوش مصنوعی، سیگنال و سیستم، پایگاه داده و الکترونیک دیجیتال باشند.

دروس کنکور دکتری هوش مصنوعی

سوالات کنکور دکتری هوش مصنوعی در مجموع 105 تست است که در لیست زیر نام هر درس با همراه با ضرایب دروس کنکور هوش مصنوعی مشاهده می‌کنید:

• 30 تست استعداد تحصیلی با ضریب 1
• 30 تست زبان انگلیسی با ضریب 1
• 10 تست ساختمان داده با ضریب 4
• 10 تست طراحی الگوریتم با ضریب 4
• 10 تست شناسایی الگو با ضریب 4
• 15 تست یادگیری ماشین با ضریب 4

برای قبولی در بهترین گرایش‌های دکتری هوش مصنوعی باید از منابع معتبر آزمون دکتری مهندسی کامپیوتر کمک گرفت تا نتیجه دلخواه را به دست آورد. تجربه نشان داده است این آزمون سالانه در ماه اسفند برگزار می‌شود.

معرفی بهترین دانشگاه‌های هوش مصنوعی ایران و چشم‌انداز این رشته در کشور

استقبال از رشته هوش مصنوعی در ایران بسیار خوب بوده است و طبق پیش‌بینی کارشناسان معتبر این حوزه، ایران تا سال 2030 به جمع 10 کشور برتر علم هوش مصنوعی می‌پیوندد. یکی از دلایل رشد چشمگیر ایران در این فناروی، داشتن دانشگاه‌های معتبر با سطح علمی بالا است. در ادامه با بهترین دانشگاه‌ها در زمینه هوش مصنوعی ایران آشنا می‌شوید:

1. دانشگاه صنعتی شریف
2. دانشگاه امیرکبیر
3. دانشگاه تهران
4. دانشگاه علم و صنعت
5. دانشگاه شهید بهشتی
6. دانشگاه خواجه نصیر
7. دانشگاه صنعتی اصفهان
8. دانشگاه شیراز
9. دانشگاه فردوسی مشهد
10. دانشگاه اصفهان

این لیست از 10 رتبه برتر دانشگاهی ایران در حوزه‌ی فناوری هوش مصنوعی تشکیل شده است که پیشتاز تدریس و آموزش این علم در مراکز علمی ایران هستند. هرچند از نظر تعداد و انواع دانشگاه، ایران مراکز علمی مختلفی را دارد که رشته هوش مصنوعی را در مقطع ارشد و دکترا ارائه می‌دهند. ما در ادامه به این موضوع نیز می‌پردازیم، اما ابتدا باید با بهترین دانشگاه‌های هوش مصنوعی جهان آشنا شوید.

معرفی برترین دانشگاه‌ها در رشته‌ی هوش مصنوعی در خارج از کشور

در حال حاضر 45 کشور استراتژی طولانی مدت خود را در حوزه‌ی فناوری هوش مصنوعی اعلام کرده‌اند که در کنار آمریکا نام برخی از مهم‌ترین کشورهای اتحادیه اروپا و چند کشور آسیایی به چشم می‌خورد. اما از نظر مراکز علمی و دانشگاه‌ها، این کشور آمریکا است که به تنهایی یکه‌تاز این حوزه است و در لیست برترین دانشگاه‌های جهان در زمینه هوش مصنوعی، بیشترین نماینده را دارد:

1. دانشگاه MIT ماساچوست
2. دانشگاه کارنگی ملون پنسیلوانیا
3. دانشگاه استنفورد کالیفرنیا
4. دانشگاه برکلی کالیفرنیا
5. دانشگاه صنعتی نانیانگ سنگاپور
6. دانشگاه هاروارد ماساچوست
7. دانشگاه دانشگاه ادینبرو اسکاتلند
8. دانشگاه آمستردام
9. دانشگاه کرنل نیویورک
10. دانشگاه واشنگتن

ورود به هر یک از این دانشگاه‌ها برای ادامه تحصیل در رشته هوش مصنوعی، اتفاقی بزرگ و فوق‌العاده برای دانش‌پژوه است. البته شرایط پذیرش و مهاجرت تحصیلی به برخی کشورها مانند آمریکا ساده نیست و بهتر است علاقه‌مندان به فکر کشورها و دانشگاه‌های معتبر دیگر این رشته باشند. توجه به این نکته بسیار مهم است که فرقی نمی‌کند در کدام‌یک از دانشگاه‌های هوش مصنوعی جهان ادامه تحصیل می‌دهید.

در هر صورت داشتن مدرک زبان معتبر آیلتس یا تافل برای ورود به مراکز علمی سرتاسر دنیا الزامی است. هر دانشگاه نیز حداقل نمره خاص خود را برای آزمون‌های بین‌المللی زبان تعیین می‌کند که به طور میانگین آیلتس با حداقل نمره 6/5 تا 7 و تافل 90 تا 100 مورد پذیرش است. تیم استادبانک هم در این زمینه، بهترین معلم خصوصی زبان برای گرفتن مدرک آیلتس و تافل را با مناسب‌ترین قیمت در اختیار شما قرار می‌دهد.

معلم خصوصی IELTS

بهترین کشورها برای تحصیل در رشته هوش مصنوعی

مهاجرت تحصیلی یکی از انتخاب‌هایی است که پیش‌روی علاقه‌مندان به رشته هوش مصنوعی قرار دارد. اما تحصیل در خارج از کشور همراه با هزینه‌ها و شرایط قبولی و پذیرش متعددی است. بنابراین باید انتخابی دقیق و مناسب با توانایی‌های مالی و علمی هر دانشجو گرفته شود. در ادامه با چند کشور که از نظر هزینه و پذیرش دانشجو بین‌المللی موقعیت بهتری دارند را به شما معرفی می‌کنیم:

تحصیل هوش مصنوعی در آلمان

تحصیلات در آلمان به نسبت کشورهای دیگر اروپایی، هزینه‌ی کمتری دارد و سطح دانشگاه‌های این کشور نیز مناسب است و دانشجو مدرک معتبری را بعد از فارغ‌التحصیلی به دست می‌آورد. برخی از دانشگاه‌های آلمان هم بورسیه تحصیلی را به دانشجویان بین المللی اهدا می‌کنند که هزینه تحصیلات را به حداقل می‌رساند و گاهی رایگان می‌کند.

ایتالیا؛ بورسیه تحصیلی هوش مصنوعی

کشور ایتالیا با بورسیه DSU مشهورش از بهترین کشورها برای تحصیل در رشته هوش مصنوعی است. البته گرفتن این بورس، منوط به داشتن شرایط پذیرش در دانشگاه مقصد و داشتن مدرک زبان معتبر است.

روسیه؛ تحصیل با هزینه کم

اگر به دنبال کشوری با کم‌ترین میزان هزینه برای تحصیل در هوش مصنوعی هستید، روسیه یکی از بهترین انتخاب‌ها است و دانشجویان بین‌المللی با هزینه‌ مناسب‌تری می‌توانند در روسیه درس بخوانند. از نظر شرایط پذیرش هم دانشگاه‌های روسیه، قوانین به نسبت آسان‌تری دارند و شانس قبولی در این مراکز بالا است.

چین؛ کشوری پیش‌رو در صنعت هوش مصنوعی

اگر جدول پیشرفته‌ترین کشورهای جهان در زمینه‌ی علم هوش مصنوعی را نگاه کنید، چین بعد از آمریکا از نظر تحقیقات و مقالات علمی در رتبه دوم قرار دارد. تحصیل این رشته در کشور چین، بدون شک موقعیتی ایده‌آل برای دانشجویان است. پیش‌بینی می‌شود چین تا سال 2030 به اولین کشور در زمینه تحقیقات بنیادی در حوزه هوش مصنوعی تبدیل شود.

بورسیه کره جنوبی برای هوش مصنوعی

کره جنوبی در چند سال گذشته با هدف ارتقاء سطح علمی و افزایش ارتباطات بین‌المللی، دانشجویان بسیاری را جذب دانشگاه‌ها کرده است. هوش مصنوعی در این کشور گسترش خوبی دارد و یکی از فناوری‌ها رو به توسعه شناخته می‌شود. دانشجویان علاقه‌مندان به هوش مصنوعی در گام اول می‌توانند روی بورسیه تحصیلی دانشگاه‌های کرده و گام بعد مهاجرت تحصیلی به کره حساب کنند. شرایط پذیرش در صورت داشتن سطح علمی بالا و مدرک زبان، مناسب است.

ژاپن؛ تحصیل هوش مصنوعی در مقطع دکتری

ژاپن به عنوان یکی از مدرن‌ترین کشورهای دنیا که در زمینه‌های مختلف فناوری پیشتاز است، کشوری عالی برای یادگیری و ادامه تحصیل هوش مصنوعی محسوب می‌شود. ژاپن برای دانشجویانی که به فکر تحصیل در مقطع دکتری هستند نیز شرایط خوبی دارد. هزینه‌های تحصیل در ژاپن به نسبت سایر کشورها بسیار مقرون به صرفه‌تر است. داشتن مدرک زبان به خصوص آیلتس، شرایط تحصیل در ژاپن را آسان‌تر می‌کند و برای مقطع دکتری حداقل نمره 7 آیلتس مورد پذیرش است.

اپلای رشته هوش مصنوعی در خارج از کشور و مدارک موردنیاز

تحصیل در خارج از کشور، رویای بسیاری از دانشجویان است که پس از پایان مقطع کارشناسی دوست دارند مهاجرت تحصیلی را تجربه کنند. در سال‌های گذشته نیز تعداد اپلای و گرفتن پذیر در دانشگاه‌های مختلف جهان توسط دانشجویان ایرانی افزایش چشم‌گیری داشته است. اما قبولی در این دانشگاه‌ها چندان ساده نیست و شما باید مدارک مورد نیاز آن را فراهم کنید. در صدر لیست این نیازمندی‌ها، داشتن مدرک زبان آیلتس یا تافل (یا مدرک زبان کشور میزبان با حداقل سطح B1) قرار دارد. در زیر به سایر مدارک اشاره شده است:

• آخرین مدرک تحصیلی با ترجمه ریز نمرات
• رزومه کاری (در صورت داشتن سابقه)
• داشتن 2 یا 3 توصیه‌نامه (باتوجه به دانشگاه مقصد)
• نوشتن انگیزه‌نامه
• داشتن مدارک تمکین مالی
• لیست مقالات چاپ شده

برخی از این مدارک و شرایط ممکن است براساس قوانین دانشگاه متفاوت باشد. برای مثال مدارک تمکین مالی برای دانشجویان که بورسیه می‌شوند نیاز نیست و یا در بخش مدرک زبان معتبر، سطح نمره مورد قبول توسط مراکز علمی، می‌تواند متفاوت باشد. در هر صورت، هوش مصنوعی از بهترین رشته‌ های تحصیلی در دنیا است که علاوه بر اهمیت امروزی، آینده‌ی بسیار درخشان و خوبی دارد. به همین دلیل تلاش برای ورود به دانشگاه‌های معتبر و تحصیل در بهترین کشورهای دنیا، انتخابی ارزشمند و هوشمندانه توسط دانشجو است.

در ادامه به شرایط تحصیل رشته هوش مصنوعی در ایران برمی‌گردیم و در مورد دانشگاه‌های ارائه دهنده‌ی این رشته، دروس دانشگاهی هوش مصنوعی و بازار کار آن صحبت می‌کنیم.

رشته هوش مصنوعی در دانشگاه‌های دولتی و آزاد ایران

رشته هوش مصنوعی در دانشگاه‌های متعددی در ایران تدریس می‌شود. دانشگاه‌های دولتی در دو نوبت روزانه و شبانه، پردیس خودگردان، غیرانتفاعی و آزاد در شهرهای مختلف کشور آماده پذیرش دانشجو هستند. در ادامه در سه جدول نام دانشگاه‌های دولتی (روزانه، شبانه و پردیس)، آزاد و غیرانتفاعی را به شما معرفی می‌کنیم:

دروس ارشد هوش مصنوعی در دانشگاه‌های ایران

دانشجویان در دوره ارشد هوش مصنوعی باید 32 واحد را بگذارنند که به ترتیب شامل: 24 واحد درسی، 2 واحد سمینار و 6 واحد پایان نامه می‌شود. در ادامه دروس ارشد هوش مصنوعی در سه جدول شماره 1، 2 و 3 آورده شده است. هر دانشجوی ارشد هوش مصنوعی باید 24 واحد درسی را از میان این سه جدول با نظر اساتید دانشگاه بگذراند.

اخذ واحد درسی برای دوره کارشناسی ارشد هوش مصنوعی در کنار الزام مطابقت با جداول زیر، باید با رعایت نکات زیر باشد:

1. در دوره کارشناسی ارشد هوش مصنوعی در صورت اجازه استاد راهنما و مدیریت دانشکده، دانشجو می‌تواند حداکثر یک درس خود را از سایر گرایش‌های مهندسی کامپیوتر یا سایر رشته ها اخذ نماید.
2. دانشجو در دوره‌های کارشناسی ارشد به صورت آموزش محور هوش مصنوعی، باید درس سمینار را پشت‌سر بگذارد و معادل تعداد واحد پایان نامه (6 واحد)، درس از گرایش مربوطه انتخاب کند.

در ادامه دروس ارشد هوش مصنوعی را در سه جدول شماره 1، 2 و 3 و یک جدول مربوط به دروس جبرانی ارشد رشته هوش مصنوعی را به شما معرفی می‌کنیم:

نکته مهم: در صورت عدم گذراندن دروس بالا در دوره کارشناسی و به تشخیص دانشکده تا دو درس جبرانی به دانشجویان ارائه می‌شود.

نکته مهم: دانشجویان ارشد هوش مصنوعی باید حداقل 4 درس از گروه 1 را پشت‌سر بگذرانند.

نکته مهم: برداشتن حداکثر 2 درس از دروس گروه 3 ارشد هوش مصنوعی برای دانشجویان امکان‌پذیر است. دروس اختصاصی دوره دکتری نیز در چهارچوب مفاهیم پیشرفته و زیرنظر دانشکده ارائه می‌شود.

بازار کار رشته هوش مصنوعی در ایران

ایران از کشورهایی است که فناوری هوش مصنوعی در آن رو به گسترش بوده و این دانش در حوزه‌های مختلف کسب‌وکار و علم پیشرفت چشمگیری داشته است. وقتی ساختار آموزشی و آکادمیک را هم بررسی می‌کنیم با استقبال اساتید برای تدریس در فیلدهای هوش مصنوعی مواجه می‌شویم که نشان از میزان ارتقاء این رشته در جامعه‌ی تحصیلی ایران است. از طرفی دیگر، شرکت‌ها، مراکز دانش‌بنیان، کسب‌وکارهای اینترنتی و تجارت‌های مبتنی بر داده کمک کرده‌اند تا نیاز به متخصصین استخراج داده و تفسیر داده‌ها بیشتر حس شده و اهمیت رشته هوش مصنوعی به خوبی در بازار کار ایران آشکار شود.

هرچند شرکت‌های دولتی و بازار کار ارائه شده از سمت دولت، رونق کافی را برای جذب نیروی کار متخصص هوش مصنوعی ندارد، اما نیاز به افراد فارغ‌التحصیل این رشته همچنان برای این دسته از کسب‌وکارها وجود دارد. در هر صورت هر تجارت الکترونیک و مشاغلی که قصد ادامه‌ی حیاط در دنیای امروز را دارد، باید تن به همکاری و پذیرش دانش هوش مصنوعی بدهد. بنابراین دیر یا زود نهادها دولتی نیز به متخصصین رشته هوش مصنوعی بیشتر از هر زمانی دیگر نیاز خواهند داشت.

اما سنگینی حمل بار پوشش و اشتغال‌زایی بازار کار هوش مصنوعی در ایران، روی دوش بخش خصوصی و کسب‌وکارهای این قسمت است. شرکت‌های خصوصی همیشه به دنبال نیروی متخصص و کاربلد رشته هوش مصنوعی است و حقوق و مزایای خوبی را هم برای آن‌ها در نظر می‌گیرد. سومین راه کسب درآمد هوش مصنوعی در ایران هم فعالیت به صورت فریلنسری و همکاری با شرکت‌های خارجی است که علاوه بر دستمزد خوب، رزومه‌ی کاری موثری را نیز برای فرد تحصیل کرده در این فناوری به همراه دارد.

بازار کار رشته هوش مصنوعی در خارج از کشور

بازار کار هوش مصنوعی در خارج از کشور و به خصوص در کشورهای پیشرفته در یک جمله ساده ” فوق‌العاده و آینده‌دار” است و این رشد روزبه‌روز بیشتر نیز خواهد شد. بزرگ‌ترین شرکت‌های دنیا به دنبال استخدام افراد خبره و کاربلد در حوزه هوش مصنوعی هستند و با دستمزدهای بالا با این متخصصین همکاری می‌کنند. در حال حاضر، نیاز بازارجهانی به فارغ‌التحصیلان رشته هوش مصنوعی با تعداد افراد کاربلد موجود، هماهنگی ندارد که این مسئله باعث رونق کسب‌وکار این فناوری شده است و به نظر می‌رسد تا چندین سال آینده نیز تقاضا برای فرد متخصص هوش مصنوعی فراوان باشد.

این مسئله برای دانشجوی ایرانی، فرصت بزرگ به‌نظر می‌رسد تا از هوش مصنوعی به عنوام یکی از بهترین رشته های ریاضی برای مهاجرت استفاده کند. هرچند دانش‌پژوه‌هان برخی از رشته‌های تجربی نیز این فرصت را خواهند داشت. طبق آخرین اطلاعات کسب شده از سایت کاریابی indeed میان گرایش‌های رشته هوش مصنوعی، شاخه یادگیری ماشین بالاترین سطح دستمزد را دارد. هرچند فشردگی و رقابت میان این گرایش‌ها بسیار شدید است و هرکدام متقاضیان خاص خود را دارند. در یک دید کلی 5 گرایش پرتقاضا و پردرآمد هوش مصنوعی در کشورهای پیشرفته به ترتیب یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق، دانشمند ارشد داده، مهندسی بینایی کامپیوتر و دانشمند داده هستند.

قبولی در رشته هوش مصنوعی بهترین دانشگاه‌های ایران با کمک استادبانک

رشته هوش مصنوعی دانش، علم و فناوری امروز و آینده است که هنوز بسیاری از بخش‌‌های آن کشف‌نشده یا به تعبیری هنوز به مرحله‌ی بهره‌برداری علمی و اقتصادی نرسیده است. در این مقاله‌ی مجله استادبانک با صفر تا صد هوش مصنوعی آشنا شدید.

انتخاب رشته‌ی هوش مصنوعی برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد یا دکتری، می‌تواند سرنوشت تحصیلی و شغلی شما را تغییر دهد. از طرفی دیگر اگر هنوز دانش‌آموز پایه دوازدهم هستید و دوست دارید بعد از دوره کارشناسی وارد دنیای عظیم این رشته شوید، باید از الان برنامه داشته باشید و با قبولی و انتخاب رشته کنکور مناسب، شرایط تحصیل در رشته کارشناسی ارشد هوش مصنوعی بهترین دانشگاه‌های ایران یا دنیا را برای خود فراهم کنید.

سامانه آموزشی جامع استادبانک آماده است با ارائه‌ی بهترین خدمات آموزشی و مشاوره تحصیلی به همه‌ی دانش‌پژوهان در مقاطع مختلف تحصیلی کمک کند تا در رشته موردعلاقه‌شان پذیرفته شوند. اگر دانش‌آموز هستید از برترین اساتید تدریس خصوصی استادبانک کمک بگیرید و از منابع آموزشی رایگان این سامانه استفاده کنید، اگر به فکر مهاجرت تحصیلی هستید با کمک معلمین خصوصی زبان استادبانک مسیر گرفتن مدرک آیلتس یا تافل را کوتاه‌تر کنید و در صورت نیاز به راهنمایی در جلسات مشاوره تحصیلی استادبانک شرکت نمایید.

تیم پشتیبانی استادبانک نیز با شماره 91005343 – 021 آماده‌ پاسخگویی به سوالات و ثبت نظرات، پیشنهادات و انتقادات شما کاربران عزیز است.