انواع مشاوره تحصیلی و تکنیک‌های آن | معرفی کامل تکنیک‌های مشاوره تحصیلی

انواع مشاوره تحصیلی، مجموعه‌ای از روش‌ها و راه‌حل‌ها هستند که به وسیله‌ی آن‌ها مشاور مشکلات تحصیلی، روحی و انگیزشی دانش‌آموز را حل می‌کند. مشاوره تحصیلی با هدف رفع موانع یا پیدا کردن راه‌حلی برای سوالات و معضلات دانش‌پژوه استفاده می‌شود و طبیعی است که نمی‌توان به یک تکنیک کفایت کرد و یا برای هر مشکلی به سراغ روشی از پیش تعیین‌شده رفت. داشتن انعطاف در برخورد با دانش‌آموز، یکی از مهم‌ترین و جذاب‌ترین بخش‌های حوزه مشاوره تحصیلی است.

مشاورین با در نظر گرفتن معیارهای مختلف، کارشان را انجام می‌دهند و سعی می‌کنند نیاز متقاضی با بهترین روش ممکن رفع شود. در هر صورت دانش‌آموزی که به دنبال برنامه ریزی درسی جامع و کامل است با دانش‌آموزی که دچار افت تحصیلی شده است در یک دسته‌بندی قرار نمی‌گیرد و باید با رویکردی متفاوت با آن‌ها برخورد داشت. مجله استادبانک در این مقاله، انواع مشاوره تحصیلی و تکنیک‌های آن را به شما معرفی می‌کند تا جنبه‌های متنوع این حوزه برای برای‌تان آشکار شود.

اهمیت استفاده درست از تکنیک‌های مشاوره تحصیلی

مشاروه تحصیلی، کاری تخصصی است که باید توسط فردی کاربلد انجام شود. متاسفانه برخی از دانش‌آموزان یا والدین تصور می‌کنند که مشاوره، صرفا ارائه‌ی برخی توصیه‌ها یا نصحیت‌های است. در حالی که تکنیک‌های مشاوره تحصیلی با اهداف مختلف و در موقعیت‌های متفاوت استفاده می‌شوند که تشخیص زمان بکاری‌گیری آن‌ها فقط یکی از وظایف مشاور است.

مسئله‌ی بسیار مهم این است که نیاز دانش‌آموز در نظر گرفته شود تا براساس آن بتوان راه‌حلی دقیق و درست ارائه کرد. مشکلات خانوادگی، بی‌انگیزگی، عدم تمرکز، نداشتن برنامه‌ریزی و مشکلات ناشی از سن بلوغ برخی از دسته‌بندی‌های مختلف معضلات یا همان ابهامات تحصیلی نیاز به راه‌حل یا درمان دانش‌آموزان است. بنابراین هرکدام از این مشکلات را باید با یکی از تکنیک‌های مشاوره تحصیلی حل کرد تا در مدت زمان درست و بهترین شکل به پاسخ رسید.

انوع مشاوره تحصیلی و تکنیک‌های آن برای چه مقاطعی انجام می‌شوند؟

مشاوره تحصیلی طیف گسترده‌ای از مقاطع را شامل می‌شود که در مقاطع مختلف تحصیلی به کمک دانش‌آموز می‌آید. این یکی از بهترین ویژگی‌های مشاوره است که با نظر گرفتن سن و پایه تحصیلی هر دانش‌آموز، می‌تواند نسبت به مشکلات یا نیازهای آموزشی، تحصیلی و روحی و روانی او واکنش نشان دهد. در ادامه با مقاطعی که انواع مشاوره تحصیلی به همراه تکنیک‌های آن در آن کارایی دارند، آشنا می‌شوید:

کارایی تکنیک‌های مشاوره تحصیلی در ابتدایی

مشاوره تحصیلی در ابتدایی در نگاه اول ساده و شاید حتی بدون اهمیت جلوه کند. اگر مشکلات بچه‌ها دراین مقطع اگر به خوبی رصد و بررسی نشود در ادامه باید انتظار بروز واکنش‌ها و معظلات بزرگتری را داشت. به طور کلی تکنیک‌های مشاوره تحصیلی در ابتدایی برای رفع اختلالات یادگیری، بیش‌فعالی و کم‌توجهی استفاده می‌شوند و این مشکلات طیف اصلی نیازهای دانش‌آموز دبستانی به مشاور را تشکیل می‌دهند.

انواع مشاوره تحصیلی و روش‌های آن برای مقطع متوسطه اول

درس خواندن و مطالعه با شروع مقطع متوسطه اول، جدی‌تر می‌شود و نگاه والدین نیز از این مقطع سخت‌گیرانه است. شکل تدریس و محیط مدرسه در این مقطع تغییر می‌کند و دروس بیشتر و پیچیده‌تر می‌شوند. از طرفی دیگر، دانش‌آموز آهسته وارد دوران بلوغ می‌شود که همراه با تغییرات سریع رفتاری و اخلاقی و بروز مشکلات روحی و روانی است. بنابراین بسیار اهمیت دارد که والدین به فکر هدایت مسیر تحصیلی دانش‌آموز باشند.

تکنیک‌های مشاوره تحصیلی در این مقطع از چندین بخش به کمک دانش‌آموز می‌آیند. بررسی اهداف تحصیلی و ارائه‌ی روش‌های برنامه‌ریزی درسی و از سمت دیگر، تقویت انگیزه و مدیریت روانی دانش‌آموز از وظایف حساس مشاور است. نکته مهم دیگر، گرفتن تست‌های استعدادیابی یا کشف استعداد دانش‌آموز برای ادامه تحصیل و قدم گذاشتن به مقطع مهم متوسطه دوم است.

انواع مشاوره تحصیلی برای متوسطه دوم و کنکور

مشاوره تحصیلی با آغاز سال‌های متوسطه دوم، شکل جدیدی پیدا می‌کند و حوزه‌ی وظایف آن به‌طور چشم‌گیر گسترده‌تر می‌شود. به همین دلیل، تکنیک‌های مشاوره تحصیلی کاربردی جدی‌تر و مهم‌تر در پایه‌های دهم تا دوازدهم دارند و هرکدام به بخشی از نیازهای دانش‌آموز پاسخ می‌دهند. متوسطه دوم شروع مسیر طولانی، سخت و حساس کنکور سراسری است. دانش‌آموزان در کنار مدیریت دروس دشوار این پایه‌ها و آمادگی برای امتحانات نهایی، باید از رفته‌رفته آمده‌ی شرکت در آزمون کنکور سراسر شوند.

تکنیک‌های مشاوره تحصیلی در برنامه‌ریزی درسی جامع، حفظ انگیزه، روش‌های مطالعه، تست‌زنی، رفع موانع تحصیلی، کشف دلایل و ارائه‌ی راه‌حل برای افت تحصیلی و بررسی عملکرد کلی دانش‌آموز تا روز کنکور به دانش‌پژوه کمک می‌کنند. حتی بعد از کنکور و در هنگام انتخاب رشته و دانشگاه نیز این روش‌ها کاربرد دارند و مشاور از آن‌ها برای تکمیل چرخه مشاوره استفاده می‌کند.

در این بخش با کارایی تکنیک‌های مشاوره تحصیلی در همه‌ی مقاطع تحصیلی و کنکور سراسر آشنا شدید که در پایه باتوجه به نیاز دانش‌آموز، بهترین راه‌حل را پیش‌روی او قرار می‌دهد. برای درک بهتر کاربرد و ارزش کار مشاورین، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی اهمیت مشاوره تحصیلی از ابتدایی تا دانشگاه را مطالعه کنید.

انواع مشاوره تحصیلی؛ دسترسی راحت و سریع

منظور از انواع مشاوره تحصیلی، راه‌های دسترسی و نوع ارائه‌ی مشاوره به دانش‌آموز یا والدین است. در چند سال گذشته خدمات مشاورین راحت‌تر و از چندین روش در اختیار متقاضیان قرار دارد که هرکدام شرایط و ویژگی‌های خاص خود را دارند. در ادامه با انواع مشاوره آشنا می‌شوید:

1.مشاوره تحصیلی حضوری؛ کلاسیک‌ترین از انواع مشاوره تحصیلی

مشاوره تحصیلی حضوری، قدیمی‌ترین و به اصطلاح کلاسیک‌ترین نوع مشاوره است که مشاور و فرد یا افراد متقاضی به صورت حضوری در کنار یکدیگر به صحبت می‌پردازند. در این شیوه، مشاور امکان این را دارد که از نزدیک با دانش‌آموز ارتباط برقرار کند و از نظر حسی موثرتر باشد. سرعت ایجاد صمیمت در این روش بیشتر است و دانش‌آموز بهتر می‌تواند دغدغه‌ها یا مشکلات خود را با مشاور درمیان بگذارد.

یکی دیگر از امکانات مشاور در مشاوره تحصیلی حضور، استفاده از زبان بدن و بکارگیری تکنیک‌های ارتباطی شبیه به آن است. به طور کلی، در مواقعی که دانش‌آموز دچار افت تحصیلی یا یک مشکل جدی است، توصیه می‌شود به صورت حضوری در جلسه مشاوره شرکت کند. هرچند مشاورین کاربلد در انواع دیگر مشاوره تحصیلی کارشان را به بهترین شکل انجام می‌دهند و نباید در این زمینه خیلی حساس بود.

2.مشاوره تحصیلی تلفنی؛ سریع‌ترین نوع مشاوره

مشاوره تحصیلی تلفنی، سریع‌ترین نوع مشاوره است که می‌توان از آن در مواقع مختلف استفاده کرد. این نوع از مشاوره کمک می‌کند تا افراد بدون نیاز به صرف زمان برای رفت‌وآمد از کمک مشاور بهره ببرند و در مواقع اضطراری یا موقعیت‌هایی از این دست به راحتی در دسترس است. هرچند، سهولت دستیابی به مشاور تنها کارکرد مشاوره تحصیلی تلفنی نیست و این روش، جنبه‌های روانشناختی نیز دارد که مسیر مشاوره و برقرار ارتباط با دانش‌آموز را ساده‌تر می‌کند.

تیپ شخصیتی بسیاری از دانش‌آموزان، درون‌گرا است و برقراری ارتباط یا صحبت کردن جلوی غربیه آن هم در مورد مسائل شخصی – به خصوص در برخوردهای اول – برای آن‌ها سخت است. در چنین مواقعی مشاور توصیه می‌کند برای شروع از مشاوره تلفنی استفاده کنند تا دانش‌آموز راحت‌تر باشد و به مرور با مشاور ارتباطی عمیق‌تر و بهتر پیدا کند.

3.مشاوره تحصیلی آنلاین؛ یک تیر و دو نشان

مشاوره تحصیلی آنلاین، جدیدترین و مدرن‌ترین نوع مشاوره است که مزایای روش‌های حضوری و تلفنی را به طور همزمان برای دانش‌آموز به همراه دارد. در این روش، مشاور از طریف نرم‌افزارهای ارتباط آنلاین با دانش‌آموز و والدین تماس برقرار می‌کند و دو طرف علاوه صدا، تصویر یکدیگر را هم دارند. به لطف این روش، زمانی برای رفت‌و‌آمد صرف نمی‌شود، اما همچنان ابزارهای کاربردی مشاور، مانند زبان بدن و بررسی حالات دانش‌آموز در دسترس هستند.

میان انواع مشاوره تحصیلی، روش آنلاین در حال گسترش بسیاری خوبی است و بعد از پاندمی کرونا، راحت‌تر موردپذیرش خانواده‌ها قرار گرفته است. البته یکی از دردسرها و معایبی که این روش به همراه دارد، افت سرعت اینترنت یا قطعی تماس در هنگام برگزاری جلسه مشاوره است. هرچند، می‌توان برای جلوگیری از این مشکلات از اینترنت مناسب و نرم‌افزارهای بهینه با هماهنگی مشاور استفاده کرد.

همه‌ی انواع مشاوره تحصیلی نام‌برده یک هدف دارند و آن هم پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز با رفع مشکلات و اجرای بهترین برنامه‌ریزی درسی است. فرقی نمی‌کند شما از چه روشی برای ارتباط با مشاور خود استفاده می‌کنید. در هر صورت مشاورین برای کمک به دانش‌آموز از تکنیک‌هایی بهره می‌برند که در ادامه با آن‌ها آشنا می‌شویم.

تکنیک‌های مشاوره تحصیلی و تاثیر آن‌ها روی دانش‌آموز

تکنیک‌های مشاوره تحصیلی، ابزارکار مشاوران برای رفع مشکل دانش‌آموزان و همین‌طور کمک به پیشرفت تحصیلی و موفقیت آن‌ها است. یکی از دلایلی که حوزه‌ی مشاوره را به کاری تخصصی و حساس تبدیل کرده است، وجود همین تکنیک‌ها و روش‌ها است. کسی که مشاور تحصیلی خوب و کاربلد نامیده می‌شود، باید از زیر و بم این شیوه‌ها و نحوه‌ی اجرای‌شان آگاه باشد و بداند در چه زمانی و برای چه دانش‌آموزی از کدام تکنیک استفاده کند. در ادامه با تکنیک‌های مشاوره تحصیلی و تاثیری که روی دانش‌آموز دارند آشنا می‌شوید:

1.مشاوره تحصیلی انگیزشی؛ یکی از مهم‌تر تکنیک‌های مشاوره تحصیلی

افت تحصیلی در بسیاری از مواقع و موردها ناشی از افت روحی یا معضل روانی است. دانش‌آموز در هر مقطع از دوران مدرسه، مشکلات خاص خود را دارد و از طرفی دیگر در حال رشد است و تغییرات جسمی و ذهنی را تجربه می‌کند. تکنیک مشاوره انگیزشی با همین هدف اجرا می‌شود و تمرکز آن ایجاد ذهنیت مثبت و رفع موانع فکری و ذهنی دانش‌پژوه است. مشاورین در بسیاری از مواقع برای رفع این نوع از مشکلات نیاز به کمک والدین و همراهی آن‌ها دارند.

مشاور برای اجرای این تکنیک سعی می‌کند داستان‌های الهام‌بخش با مضامین امیدبخش و همراه با انگیزه یا زندگی‌نامه‌ی افراد سرشناس را که از پس موانع بزرگ برآمده‌اند را تعرف کند. این روش، یکی از تکنیک‌های مشاوره تحصیلی است که روی عملکرد دانش‌آموز تاثیر مستقیم دارد و کیفیت و کمیت مطالعه او را تغییر می‌دهد.

2.مشاوره تحصیلی براساس برنامه‌ریزی درسی

مشاوره تحصیلی مبتنی بر برنامه‌ریزی درسی، یکی از مهم‌ترین تکنیک‌های مشاوره است که بیشترین بازخورد و متفاضی را نیز دارد. مشاور در این روش در بازه‌های زمانی کوتاه مدت و طولانی‌مدت برای دانش‌آموز برنامه می‌چیند. نوشتن برنامه‌ریزی درسی جامع و کامل که به همه‌ی جوانب درسی و زندگی روزمره دانش‌آموز دقت کرده باشد از پس مشاورین کاربلد و باکیفیت برمی‌آید.

این دسته از جداول برنامه‌ریزی شامل همه‌ی جزئیات درسی می‌شوند و در مقابل اتفاقات پیش‌بینی‌نشده نیز، انعطاف لازم را دارند. اجرای این تکنیک به دلیل اهمیت برنامه‌ریزی درسی در پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، بسیار حساس و تاثیرگذار است. به همین علت، مشاور باید دید و درک خوبی روی پایه تحصیلی دانش‌آموز، توانایی و اهداف او داشته باشد.

برنامه‌ریزی درسی یکی از پرمخاطب‌ترین و کاربردی‌ترین تکنیک‌های مشاوره تحصیلی است که توصیه می‌شود تا به صورت هفتگی نوشته شود. وقتی که دانش‌آموز، برنامه‌ی هفتگی از مشاور دریافت می‌کند، گرفتن بازخورد و اصلاح برنامه راحت‌تر است و به مرور زمان اشتباهات کمتری صورت می‌گیرد و اجرا برنامه با جزئیات بیشتری پیش می‌رود.

3.روانشناختی محصل از پیچیده‌ترین تکنیک‌های مشاوره تحصیلی

تکنیک تمرکز بر رواشناختی محصل، روی مشکلات روانی دانش‌آموزان تمرکز می‌کند که معمولا در قالب ترس، استرس و عدم اعتمادبه‌نفس بروز پیدا می‌کند. هرکدام از این معضلات باعث افت و اختلال تحصیلی چشم‌گیر در دانش‌آموز می‌شوند و در صورت تداوم روی آینده و ابعاد مختلف زندگی او تاثیر می‌گذارند.

مشاور در زمان اجرای این تکنیک علاوه بر صحبت و بررسی رفتار و افکار دانش‌آموز، نیاز به شناخت والدین و مسائل خانوادگی نیز دارد تا درک بهتری از دلایل مشکلات روانشناختی دانش‌‌آموز به دست آورد. تکنیک رواشناختی به نسبت دیگر تکنیک‌های مشاوره تحصیلی، پیچیده‌تر است و ممکن است روند مشاوره طولانی‌تر طی باشد.

4.تکنیک مشاوره با محوریت کمیت و مقدار مطالعه

بالا بردن ساعت و سرعت مطالعه، خواسته‌ی بسیاری از دانش‌آموزان است. تکنیک مشاوره‌ی مبتنی به کمیت و مقدار مطالعه، برای رفع همین مشکل اجرا می‌شود. رویکرد مشاورین در پیشنهاد تکنیک کمیت مطالعه این است که با بالا بردن زمان درس خواندن، دانش‌آموز حجم بیشتری از دروس را مطالعه می‌کند و در نتیجه شانس موفقیت تحصیلی او بالاتر می‌رود.

این روش یکی از پرفشارترین تکنیک‌های مشاوره تحصیلی است که فشردگی مطالعه در آن بالا است. به همین دلیل، مشاور ابتدا سطح تحصیلی و توانایی دانش‌آموز را در نظر می‌گیرد تا ناخواسته اجرای این برنامه، نتیجه‌ی منفی و عکس ندهد. فشرده درس خواندن را نمی‌توان به صورت یکباره و برای هر دانش‌پژوهی پیشنهاد کرد.

5.تکنیک مشاوره با محوریت کیفیت و شیوه مطالعه

هدف اصلی از اجرا تکنیک کیفیت و روش مطالعه، بالا بردن عمق یادگیری و اثرگذاری روی کیفیت درس‌خواندن دانش‌آموز است. در این روش مشاور با کمک شیوه‌های زیر، سعی می‌کند کیفیت یادگیری محصل را بالا ببرد:

• پیشنهاد و توضیح روش‌های مطالعه
• روش‌های تندخوانی
• توضیح روش‌های خلاصه‌نویسی
• روش‌های تست‌زنی
• روش‌های جمع‌بندی
• نحوه‌ی مرور سریع

هرکدام از این روش‌ها به دانش‌آموز کمک می‌کنند تا کمتر زمان تلف‌کرده و راندمان عملکردش را بالا ببرد. مشاور باتوجه به نیاز و توانایی دانش‌آموز، ترکیبی از این شیوه‌ها را برای او توضیح می‌دهد.

ترکیبی از تکنیک‌های مشاوره تحصیلی، راه‌حل دانش‌آموزان

یک اصل مهم در مورد تکنیک‌های مشاوره تحصیلی وجود دارد. این روش‌ها، مکمل یکدیگر هستند و به ندرت می‌توان فقط یک تکنیک را به دانش‌آموزی پیشنهاد داد و به نتیجه‌ی مطلوب نیز رسید. مشاور خوب بعد از بررسی نیازها، مشکلات و البته توانایی‌های دانش‌آموز سعی می‌کند با کمک ترکیبی از این تکنیک‌ها ابتدا مشکلات و موانع را رفع کند و سپس بهترین مسیر مطالعاتی و پیشرفت تحصیلی را برای او ترسیم کند.

برای مثال وقتی دانش‌آموز قصد بالابردن زمان مطالعه‌ی خود را دارد، مشخص است که به طور همزمان نیازمند تکنیک کمیت و تکنیک برنامه‌ریزی درسی است. مشاور برای چنین دانش‌آموزی با استفاده از برنامه‌ریزی درسی فشرده، ساعات مطالعه‌اش را بالا می‌برد تا به اهداف درسی و در نهایت موفقیت تحصیلی برسد. بنابراین، یک مشاور خوب و باکیفیت می‌داند چگونه با ترکیبی از تکنیک‌های مشاوره تحصیلی به دانش‌آموز کمک کرد و موانع را پشت‌سر گذاشت. برای اینکه دید بهتری از دیگر ویژگی‌های مشاورین باکیفیت داشته باشید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله‌ی چگونه یک مشاور تحصیلی خوب پیدا کنیم؟ مجله استادبانک را بخوانید.

دسترسی راحت به مشاورین استادبانک با انواع مشاوره تحصیلی و تکنیک‌های آن

مشاوره تحصیلی، انتخابی است که به دانش‌آموز و والدین او کمک می‌کند تا مسیر درس خواندن و موفقیت تحصیلی را ساده‌تر و سریع‌تر طی کند و در صورت بروز مشکلی با کمترین آسیب آن را پشت‌سر بگذارند. در این مقاله ابتدا با انواع مشاوره تحصیلی آشنا شدید و در ادامه تکنیک‌های مشاوره تحصیلی و میزان تاثیرگذاری آن‌ها را شناختید.

سامانه جامع آموزش خصوصی استادبانک با سال‌ها فعالیت در حوزه‌ی آموزش، جمعی از برترین مشاورین تحصیلی کشور را آماده‌ی برگزاری جلسات مشاوره دارد. مشاوران تحصیلی استادبانک به صورت جلسه‌ای، ماهیانه یا سالیانه در دسترس دانش‌آموزان سراسر کشور قرار دارند تا در مسیر مطالعه و درس‌خواندن همراه آن‌ها باشند.

اگر برای انتخاب مشاور تحصیلی نیاز به راهنمایی دارید یا در صورت داشتن هرگونه سوال و مشکل، می‌توانید با شماره 91005343 – 021 تماس بگیرید. تیم پشتیبانی استادبانک، آماده‌ی پاسخگویی به شما کاربران عزیز است.