چه راهکارهایی موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان را رقم می‌زند؟

پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان از چه راه‌هایی ممکن است؟ پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان را با چه ابزار‌هایی می‌توان سنجید؟ در این مقاله به تعریفی از پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان، عوامل تاثیرگذار در پیشرفت تحصیلی و ابزارهای لازم برای سنجش میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان پرداخته شده است.

تعریف پیشرفت تحصیلی، پیشرفت تحصیلی چیست؟

پیشرفت تحصیلی همانند موفقیت تحصیلی از تعریفی یکسانی برخوردار نیست. نمی‌توان برای هر فرد در تعریف پیشرفت تحصیلی، نسخه یکسانی پیچید. تعاریفی مختلفی در مورد پیشرفت تحصیلی وجود دارد، نظیر پیشرفت تحصیلی یعنی معلوماتی که فرد در طول زندگی خود کسب می‌کند و سنجش این معلومات که توسط استاد و معلم بررسی می‌شود.

پیشرفت تحصیلی شامل معلومات آموزشگاهی فرد و سنجش آن توسط آزمون‌های مختلف سنجشی است. پیشرفت تحصیلی یعنی مقدار معلومات به دست آمده در فرآیند یادگیری که بوسیله ابزارهای ارزشیابی و سنجشی، اندازه‌گیری می‌شود.

پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان

دانش‌آموزان هر سال طی استاندارد‌های آموزش و پرورش، با روش‌ها و آزمون‌های مختلف ارزشیابی، سنجیده می‌شوند. امتحاناتی که در طول ترم و یا پایان هر ترم برگزار می‌شود، از این قبیل آزمون‌های ارزشیابی پیشرفت تحصیلی است.

فواید این آزمون‌ها به شرح ذیل است:

• متوجه میزان پیشرفتی که دانش‌آموز در طول سال تحصیلی خود کسب کرده، خواهیم شد.
• متوجه نحوه تدریس معلم می‌شویم.

هر چه میزان کیفیت تدریس معلم بالا بوده و در تدریس حرفه‌ای تر باشد، میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز در آن درس بیشتر خواهد شد.

• این آزمون‌ها کمک می‌کند که ذهنیت مناسبی برای تدوین برنامه درسی سال بعد به دست بیاوریم.

عوامل موثر در پیشرفت تحصیلی

پژوهشگران بسیاری تلاش کرده‌اند تا عوامل موثر بر پیشرفت تحصیلی را مورد بررسی قرار دهند که موهن و گولاتی(۱۹۸۶) مطالعه‌ای در این زمینه داشته‌اند که در ادامه آن را بیان می‌کنیم:

دو عامل بسیار مهمی که موهن و گولاتی(1986) در پیشرفت تحصیلی موثر دانسته‌اند، هوش و انگیزه بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز است.

۱. هوش و تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان

در مورد مفهوم هوش، تعریف‌های زیادی شده است. به طور مثال، در جامعه آمریکا، بر توانایی هوشی در زبان و ریاضی تاکید شده است. بنابراین دانش‌آموزانی که این مهارت را دارند، باهوش‌ترین دانش‌آموزان شناخته می‌شوند. در بررسی میزان هوش بر پیشرفت تحصیلی به تحقیقات لاوین و آزمون‌های هوش استنفورد و بینه اشاره می‌کنیم.

لاوین در تحقیقی که به میزان همبستگي بين هوش و پيشرفت دروس مختلف پرداخته است، به اين نتيجه رسيده است که ميزان همبستگي بين آن‌ها (10+) 50+ درصد است. البته ممکن است که اين مقدار در دوره‌هیي دبيرستان و دانشگاه کاهش پيدا کند. به خاطر اين که تغييرات و پراکندگي نمرات هوش افراد در آن دوره‌های تحصيلي محدودتر است و کاهش پيدا مي‌کند.

در یک مطالعه ديگر بررسي ارتباط بين آزمون هوش استنفورد- بينه و پيشرفت تحصيلي دروس مختلف صورت گرفته است و نتايج را به اين صورت اعلام نموده‌اند:

هوشبهر با فهم خواندن ۷۳ درصد، سرعت خواندن ۴۳ درصد، زبان انگليسي ۵۹ درصد، زيست شناسی ۵۴ درصد، تاريخ ۵۹ درصد و با هندسه ۴۸ درصد (بدري مقدم، ۱۳۶۴)

۲. انگیزه و تاثیر آن بر پیشرفت تحصیلی

بارها دیده شده است بسیاری از دانش‌آموزان از لحاظ توانایی و استعداد یادگیری بسیار شبیه هم بوده‌ اما در پیشرفت تحصیلی متفاوت عمل می‌کنند. این تفاوت مربوط به انگیزه‌های متفاوت هر یک از دانش‌آموزان می‌باشد. انگیزه به حالت‌های درونی گفته شده که موجب هدایت فرد به سوی هدفش می‌شود.

بنابراین انگیزه، محرک رفتار انسان است و از جمله عواملی است که در میزان پیشرفت تحصیلی دانش‌آموز، نقش بسزایی دارد. تحقیقات زیادی در زمینه تاثیر انگیزه بر پیشرفت تحصیلی انجام شده است که در ذیل یک نمونه به اختصار بیان شده است:

رينگنس (۱۹۶۵) در مطالعه‌ای به بررسي تفاوت‌های پيشرفت ميان دانش‌آموزان دارای هوشبهر يکسان پرداخت.

وی در اين مطالعه ۳۰ دانش‌آموز پسر کلاس نهم که دارای هوشبهر ۱۲۰ يا بالاتر و دارای ميانگين درسي در حدود ۱۵ يا بالاتر بودند را مورد مطالعه قرار داد. اين گروه دانش‌آموزان از لحاظ پيشرفت، افرادی (بيش‌آموز) بودند و همچنين رینگنس گروهی ديگر از دانش‌آموزان را (کم‌آموز) انتخاب کرد که از لحاظ هوشبهر، جنسيت،، سن، مدرسه و حجم درس‌ها، با گروه اول مشابه بودند ولی ميانگين درسی آن‌ها 12 يا کمتر بودند.

رينگنس با استفاده از پرسش‌نامه‌های مختلف انگيزش و مصاحبه، به تعيين ميزان انگيزش هر دو گروه اقدام نمود.
معلوم شد که دانش‌آموزان بيش‌آموز در مقايسه با دانش‌آموزان کم‌آموز به منظور يادگيری، انگيزه بيشتری براي ايجاد ارتباط و طرح دوستی با همکلاسی خود داشتند (حيدري، 1375).

عوامل موفقیت تحصیلی

کسانی در تحصیلات موفق هستند که هدف خود از تحصیلات را بشناسند. بر ترس و سختی‌ها غلبه کنند؛ میان تلاش و هدف‌شان تعادل برقرار کنند. مراودات علمی داشته باشند. علم‌شان را در درون خود نگه ندارند، بلکه آن را کاربردی کنند. متفاوت عمل کنند و نو بیندیشند و مهم‌تر از همه اینکه خود و دیگران از عملکرد وی رضایت داشته باشند. در زیر این عوامل را بیشتر توضیح می‌دهیم.

البته آگاهی از عوامل افت تحصیلی در دانش‌آموزان نیز برای جلوگیری از بروز این عوامل و در نتیجه رشد و پیشرفت درسی آن‌ها کمک می‌کند. بنابراین مطالعه محتوا عوامل افت تحصیلی دانش‌آموزان پیشنهاد می‌شود:

۱. شناخت هدف تحصیل

هدف شما از تحصیل چیست؟ آیا می‌خواهید همیشه برتر و شاگرد اول باشید که مورد تحصین دیگران قرار بگیرید؟ آیا می‌خواهید به رؤیای کودکی‌تان برسید و شغلی با موقعیت خوب و درآمدزا داشته باشید؟ آیا می‌خواهید مدرک تحصیلی بگیرید و دانسته‌های خود را فقط در زندگی فردی به‌کار بگیرید؟ آیا می‌خواهید تحصیل کنید تا علم زیاد داشته باشید و علم‌تان را در موقعیت‌های متفاوت به‌کار بگیرید؟ آیا اهدافی والا دارید و می‌خواهید با علم خود یک جامعه را نجات دهید؟

۲. غلبه بر سختی‌ها و ترس

گاهی باید پذیرفت که دستیابی به یک هدف سخت است، اما هیچ‌گاه نمی‌توان پذیرفت دستیابی به یک هدف به دلیل سخت بودن ناممکن است. شما باید اعتماد به نفس خود را تقویت کنید تا از هدف‌های والا نترسید. حتی اگر هدف شما از تحصیل فقط کسب نمرۀ بالا و معدل عالی است، باز هم به شما توصیه می‌کنیم روش‌های درست یادگیری را تمرین کنید تا بازدهی خود را افزایش دهید. طبیعتأ یادگیری زمانی لذت‌بخش می‌شود که هدفی والا داشته باشد.

برای همین توصیه می‌کنیم در مورد هدف خود بیشتر فکر کنید و آن را به‌طور جزئی‌تری روی کاغذ بیاورید و برای رسیدن به آن برنامه‌ریزی کنید. شما باید بدانید برای رسیدن به هر هدفی، هرچقدر هم بزرگ نیاز به جسارت دارید. شما زمانی جسور و در تحصیل موفق می‌شوید که بر ترس خود غلبه کنید.

مطالعه محتوای مقاله روش صحیح مطالعه و درس خواندن به شما کمک می‌کند که روش‌های اصولی درست درس خواندن را یاد بگیرید و برای هدفی که دارید، با روشی درست تلاش نمایید.

۳. ایجاد تعادل میان تلاش شما و هدف‌تان از تحصیل

هدف خود از تحصیل را مشخص کنید تا بتوانید میزان تلاشی که برای رسیدن به آن نیاز است را تخمین بزنید و راه موفقیت خود را بهتر پیدا کنید. مهم نیست هدف شما کوچک باشد یا بزرگ، راه موفقیت شما در تحصیل این است که به اندازۀ هدف‌تان تلاش کنید. مطمئن باشید اگر هدف شما بزرگ هم باشد، می‌توانید با غلبه بر سختی‌ها و تقویت اعتماد به نفس‌تان به آن هدف برسید.

۴. کاربردی کردن علم

هنگامی‌که بتوانید دانسته‌هایتان را از توی مغز و نوشته‌هایتان بیرون بیاورید و مثلأ با آنها برق را اختراع کنید، آنگاه توانسته‌اید علم‌تان را کاربردی کنید. شاید اختراع برق برای شما مثالی تعجب‌آور باشد، اما به نظر ما هیچ مثال و هدفی حیرت‌انگیز نیست. اگر هدف شما از تحصیلات اختراع برق باشد، رسیدن به آن، موفقیت تحصیلی است. اگر هم هدف شما از تحصیلات پزشک شدن یا معلم شدن است، رسیدن به آن هدف موفقیت تحصیلی است.

۵. عملکرد متفاوت

تجربه نشان داده آنهایی که در طول تحصیل فقط درس‌ها را خوانده‌اند و برای امتحانات آماده شده‌اند‌ حداکثر نمرۀ بالا و مدرک تحصیلی با معدل بالا گرفته‌اند. تجربه نشان می‌دهد نمره و معدل بالا تضمین‌کنندۀ آیندۀ علمی مناسبی برای این دسته از دانش‌آموزان نبوده است و برعکس، دانش‌آموزان زیادی را دیده‌ایم که در طول تحصیل بعضأ نمرات خوبی کسب نکرده‌اند اما در اکنون در جایگاه‌های موفقی دیده می‌شوند.

اینگونه نیست که درس خواندن تضمین موفقیت نباشد، اما راز موفقیت در این دسته از دانش‌آموزان و دانشجویان «متفاوت عمل کردن» است‌. اگر شما از جمله افرادی هستید که درس‌ها را به‌خوبی یاد می‌گیرد، شما حیف هستید و نباید فقط به درس خواندن اکتفا کنید. متفاوت عمل کنید و نو بیندیشید تا موفقیت تحصیلی شما به‌طور قطعی‌تری تضمین شود.

۶. رضایت درونی

اگر از موقعیت تحصیلی خود رضایت دارید پس شما در تحصیلات‌تان موفق شده‌اید. موفقیت می‌تواند کسب نمره‌ای بالا باشد و می‌تواند اختراع یک قدرت خارق‌العاده مانند «برق» باشد. اگر شما برق را اختراع کرده‌اید اما هنوز به رضایت درونی نرسیده‌اید شاید دلیل بر این است که باید برای اختراع «آب»، آن هم در سرزمین خشکی که فریاد بی‌آبی می‌زند، تلاش کنید. فرآموش نکنید موفقیت یک نقشۀ راه برای شناخت اهداف و پیش‌رفتن رضایتمندانه به سوی برآوردن آنها است.

راه‌های رسیدن به پیشرفت تحصیلی کدام اند؟

• ساعات مطالعه

طبیعی است که هر چه ساعات مطالعه خود را افزایش دهید، در دروس تحصیلی خود موفق‌تر خواهید بود.

•  برنامه ریزی درسی

بی نظمی در مطالعه دروس اساس ناکامی شما در تحصیل می‌باشد. با برنامه‌ریزی به ساعات مطالعه خود نظم دهید. تدوین برنامه هفتگی، بهترین نوع برنامه‌ریزی درسی است. زیرا شما با برنامه هفتگی، قدم به قدم و آهسته به پیشرفت در درس‌های‌تان می‌رسید.

مطالعه محتوای مقاله بهترین برنامه‌ریزی درسی پیشنهاد می‌شود. مهم‌ترین نکات راجع به نحوه برنامه‌ریزی درسی در این مقاله ذکر شده است:

•  تقویت اراده

اگر تصمیم گرفتید در درس‌های خود پیشرفت کنید و برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اید، مهم‌ترین عامل برای رسیدن به این هدف، تقویت نیروی اراده است.

•  هوش و انگیزه

برای رسیدن به پیشرفت تحصیلی، هوش و انگیزه دو عامل بسیار مهمی است که باید آن را تقویت کنید.

• راهنمایی و کمک از مشاوران و اساتید برتر 

برای پیشرفت تحصیلی در درس‌های‌تان می توانید معلم خصوصی بگیرید. بخشی از پیشرفت تحصیلی مربوط به انگیزه، تلاش ، هوش و سایر عوامل است. بخشی دیگر مربوط به نظام آموزش مدرسه‌ای است که در آن تحصیل می‌کنید.

اگر در مدرسه‌ای تحصیل می‌کنید که در آن، ساختار آموزشی خشک برقرار است یا معلمان آن، از شیوه‌های نوین برای تدریس درس خود استفاده نمی‌کنند، پس شما با موانع مهم پیشرفت تحصیلی روبه رو شده‌اید. برای اینکه این موانع تاثیری بر پیشرفت تحصیلی شما نداشته باشد، بهتر است برای تدریس از کلاس‌های خصوصی استفاده کنید.

استفاده از کلاس معلم خصوصی برای رسیدن موفقیت تحصیلی بالاتر

موفقیت تحصیلی برای هر دانش‌آموزی امکان‌پذیر است اگر راه و روش رسیدن به آن را بداند. استفاده از کلاس معلم خصوصی یکی از روش‌های مناسب برای رسیدن به کسب نمرات بالا در امتحانات و در نهایت رسیدن به موفقیت تحصیلی است. سایت تدریس خصوصی استادبانک با معرفی برترین اساتید تدریس خصوصی در ایران، می‌تواند یک مرجع مناسب برای درخواست معلم خصوصی شما باشد. چون اساتید تدریس خصوصی استادبانک کلاس را براساس نیاز شما و مشکلات درسی‌تان برگزار می‌کنند. آموزش و روش تدریس خود را براساس توان و سطح یادگیری‌تان مشخص کرده و با تمرین و تکرار زیاد سعی کرده تا یادگیری مطالب را برای شما آسان کنند.

بنابراین می‌توانید برای رسیدن به نمرات عالی و همچنین کسب موفقیت تحصیلی در دوران مدرسه و دانشگاه روی سایت معلم خصوصی استادبانک حساب کنید. همچنین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر راجع به خدمات معلم خصوصی استادبانک با شماره ۰۲۱۹۱۰۰۵۳۴۳ با کارشناسان این مجموعه تماس بگیرید.