سادهترین و کاربردیترین روشهای تقویت مهارت دوست یابی در کودک
برخی تحقیقات نشان میدهند دوست یابی با کیفیت باعث کم شدن آسیبپذیری کودکان میشود و در مواردی که آسیب رخ دهد، کودکانی که دوستان صمیمی دارند، از تاب آوری بالاتری برخوردارند و راحتتر با مشکلشان کنار میآیند. همچنین دوستیهای سالم مهارتهای مهم زندگی مانند یادگیری نحوه تعامل و همکاری با دیگران را به کودکان آموزش میدهد.
مهارت دوستیابی چیست؟ آیا کودکان نیز به دانستن مهارت دوستیابی نیاز دارند؟ دوستیها تقریباً در هر سنی مهم هستند. به نظر میرسد حتی کودکان نوپا نیز با هم بازی میکنند و دوستانی دارند، اما بازیهای گروهی معمولاً از 3 سالگی تکامل پیدا میکنند، بنابراین خوب است از همان کودکی مهارتهای دوست یابی را به فرزندتان یاد بدهید و او را یاری کنید تا در جمع همسالان خود قرار بگیرد.
حتی میتوانید کودکتان را تشویق کنید تا برای دوستش نامه بنویسد و از طریق فضای مجازی برای او ارسال کند یا میتوانید ترتیبی بدهید تا فرزندتان با دوستانش بازیهای آنلاین دو نفره یا چند نفره انجام دهد.
در ادامه راهکارهایی را برای آموزش مفهوم دوستی به کودکان و همچنین تقویت مهارت های دوست یابی ارائه میدهیم:
1. آموزش مهارت مکالمه اولین قدم در تعریف دوستیابی
به فرزند خود برای افزایش مهارت دوستیابی یاد بدهید وقتی با همسالان خود روبرو میشوند با پرسیدن سوالاتی سر صحبت را با آنها باز کنند. سوالاتی مانند: چه بازیهایی را بیشتر دوست داری؟ چه اسباببازیهایی داری؟ آیا در خانهتان حیوان خانگی داری؟
2. آموزش رفتار همدلانه به کودک خود
نشان دادن دلسوزی و نگرانی نسبت به سایر افراد به روشی سالم میتواند ایجاد کننده دوستی و آموزش مفهوم دوستی به کودکان باشد. این رفتار همدلانه به ویژه در هنگام شیوع بیماری کرونا مهم است. شما باید در مکالمه با فرزندتان از جملاتی که همدلی شما با دیگران را نشان میدهد استفاده کنید و به او یاد دهید که در مواجهه با دوستانش چطور با آنها همدلی کند. مثلاً اگر در بین دوستانش کسی هست که خود یا اعضای خانوادهاش به بیماری کرونا مبتلا شدهاند، میتواند طی یک تماس تلفنی یا تصویری جویای حالشان باشد و برایشان آرزوی سلامتی کند.
3. خلق فرصت در ایجاد دوستی و مهارتهای دوست یابی
اگر فرزند شما دوستی ندارد، ممکن است به این دلیل بوده باشد که فرصت کافی برای ایجاد دوستی را نداشته است. مشارکت دادن کودکان در فعالیتهایی که در آنها با کودکان دیگر ارتباط میگیرند راه مطلوب دوست یابی فرزند شما و یکی از بهترین روشهای آموزش مفهوم دوستی به کودکان میباشد.
ثبت نام او در کلاسهای ورزشی، ادبی و هنری یا بردن او به پارک، جلسات قصه گویی در کتاب فروشیها و هر مکان دیگری که کودکان زیادی آنجا هستند، فرصت دوست یابی را ایجاد میکند. در این مکانها از فرزندتان بخواهید برای شروع مکالمه با دیگر کودکان دست به کار شود و با آنها در مورد علایقاش صحبت کند.
4. رفتار احترامآمیز و گرم با کودک خود برای آموزش او
به نظر میرسد که این موضوع مستقیماً با توانایی فرزندتان در مهارت دوست یابی ارتباطی نداشته باشد. اما نحوهی برخورد والدین با کودکان در رشد عاطفی و رفتار اجتماعی آنها تأثیر زیادی دارد و این رشد عاطفی میتواند روابط آنها با همسالانشان را تحت تأثیر قرار دهد.
به عنوان مثال، رویکردی که والدین سختگیر دارند برمبنای اطاعت مطلق فرزندان و تلاش برای کنترل رفتار آنها از طریق تهدید، مجازات یا تحقیر است. البته این شکل از سختگیری و کنترلگری درجات متفاوتی دارد اما بهرحال این شکل تربیتی تاثیرات منفی زیادی در کودکان دارد.
در مقابل والدینی هستند که فضای خانه را برای فرزندشان گرم میکنند، رعایت نظم و قوانین را نیز با گفتگو و تبادل نظر به کودکشان میآموزند و با آنها رفتاری مهربانانه و همدلانه دارند. چنین والدینی فرزندانی با مهارتهای عاطفی و اجتماعی بالا تربیت میکنند و فرزندان آنها مشکلات خیلی کمتری در مهارتهای دوست یابی دارند.
5. کمک به کنترل احساسات کودک برای افزایش مهارت دوست یابی
شما به عنوان والدین کودک، باید در نقش یک مربی برای او باشید و با ایجاد حس همدلی و دادن اطمینان خاطر به او کمک کنید تا احساساتش را بخوبی بروز دهد و کنترل کند. چون کودک به تنهایی نمی تواند در برابر چالش ها و احساسات ضد و نقیضش خود را مدیریت کند.
به عنوان مثال نباید انتظار داشته باشیم که یک کودک 3 ساله احساس ناامیدی را به روش یک فرد 30 ساله مدیریت کند. زیرا کودکان خردسال فاقد تجربیات زندگی ما هستند. آنها تازه شروع به یادگیری نحوهی کار با احساسات خود کردهاند. پس وقتی بچهها ناراحت می شوند، ارزش دارد که برای درک احساساتشان وقت بگذارید و به کودکتان بیاموزید که چگونه این احساسات خود را ببیند و به روشی سالم و سازنده آنها را بروز دهد.
بعضی از کودکان احساساتی مانند پرخاشگری، اضطراب، ترس، افسردگی و ناراحتی را بیشتر از سایر همسالان خود تجربه میکنند. شما باید تمام این احساسات را در کودکتان ببینید و به آنها توجه کنید، اگر از کنار احساساتش به راحتی بگذرید این پیام را به او منتقل میکنید که عواطفش ارزشی ندارد و کم کم احساس بی ارزشی را در او نهادینه میکنید.
6. کمک به کودک برای ابراز پشیمانی و جبران رفتار اشتباهش
وقتی فرزند شما مرتکب اشتباهی شود یا مورد انتقاد و پرخاشگری دوستان خود قرار بگیرد ممکن است احساساتی مانند تحقیر، کینه، عصبانیت و احساس گناه را تجربه کند، در چنین مواردی شما باید احساس همدلی را در کودک خود زنده کنید و از او بخواهید خود را جای دوستانش بگذارد و به شما بگوید از رفتاری که با او شده چه احساسی دارد.
بدین گونه میتوانید او را قانع کنید که اشتباهش را بپذیرد و شکل جبران کردن را نیز به او بیاموزید. به او بگویید با کمک کردن به دوستی که ناراحتش کرده میتواند از او معذرت خواهی کند. به عنوان مثال اگر باعث خراب شدن اسباب بازی دوستش شده از او معذرت بخواهد و به او برای درست کردن دوباره اسباب بازی کمک کند.
پذیرش اشتباه و تلاش برای جبرانش توسط کودک از مهم ترین قدم های آموزش مفهوم دوستی به کودکان است که حتماً باید جدی بگیرید و تلاش کنید کودکتان بخوبی این مرحله از مراحل تعریف دوستیابی را یاد بگیرد.
7. یاددادن بخشش به کودک در آموزش مفهوم دوستی به کودکان
وقتی فرزند شما با رفتاری از طرف دوست خود روبرو میشود و در صدد انتقام و جر و بحث با او برمیآید، دوباره باید از حس همدلی او که یکی از مراحل مهم مهارت دوستیابی است، استفاده کنید. مثلاً به او بگویید: “شاید حواسش نبوده است، یادت هست که تو هم یکبار بخاطر بی دقتی شبیه به چنین کاری را انجام دادی؟ آیا تو آدم بدی هستی؟ پس دوستت هم آدم بدی نیست و قصد اذیت کردن تو را ندارد.”
نظر استادبانک راجع به نقش والدین در آموزش مهارت دوست یابی به کودکان
والدین نقش عمدهای در آموزش دوست یابی و حفظ دوستی به فرزندان خود دارند. برخی از بچهها به طور طبیعی خجالتی هستند و گرم شدن آنها برای افراد جدید بیشتر طول میکشد. مهم است که والدین از فرزند خود حمایت کنند و با بالا بردن اعتمادبهنفس و آموزش مهارتهای اجتماعی، آنها را تشویق به پیدا کردن دوست و حفظ روابط دوستانه خود کنند.
شما به عنوان والدین کودک میتوانید در کنار تمرین و اجرای ۷ تکنیک مهم مهارتهای دوستیابی در کودکان که در این محتوا ذکر شد، با مطالعه بخش مشاوره والدین با فرزند مجله استادبانک که تمام موضوعات والدین و کودکان را پوشش میدهد، اطلاعات مفید و جامعی در برخورد با فرزندتان کسب کنید.
سلام روز بخیر
من یه دختر ۸ ساله دارم که جز منو پدرش با کس دیگه ای ارتباط نمی گیره. هم کلاسیاشم به هوای این که ارتباط خوبی نمی گیره باهاش بد رفتاری می کنن. ارتباط نگرفتن با معلما هم دیگه بدتر. درسش کلا افت کرده میترسم بره پایه های بالاتر و هیچی بلد نباشه. از طرفی الان تابستونه و باید یه کاری انجام بدیم براش.
با سلام و احترام به شما دوست عزیز
ارتیاط نگرفتن بچه ها و وابستگی بیش از حد جدا از تاثیری که روی درس بچه ها میذاره روی زندگی اجتماعی اونها هم تاثیر پر رنگی خواهد داشت. مواردی که مطرح شدند برای شرایط خاص و افراد خاص هم می تونه کاربردی باشه اما پیشنهاد ما به شما در مرحله اول، مراجعه به مشاور و روانشناس کودک برای پیدا کردن ریشه این مشکل هست. در مرحله بعدی اگر برای افت تحصیلی فرزندتون نگران هستین می تونین قبل از شروع مجدد مدارس با کمک معلم خصوصی با تجربه، وضعیت تحصیلی فرزندتون رو بهتر کنید. هزینه تدریس خصوصی هم متغییره و شما می تونین بر اساس نیاز و خواسته خودتون بهترین معلم رو برای فرزندتون انتخاب کنید.